Valkuilen als belangrijke wegwijzers om te weten wat je wilt

Hoe ontstaan valkuilen?

Valkuilen ontstaan als we te ver doorschieten in onze kwaliteit. Daniel Offman zegt dat er geen slechte eigenschappen zijn, alleen een teveel van het goede. Rondom onze kwaliteiten zitten belangrijke waarden, normen, overtuigingen, behoeften en verwachtingen. Als aan onze belangrijke waarden, overtuigingen, behoeften en verwachtingen niet wordt voldaan, dan voelt dat niet goed. En dan gaan we extra ons best doen om deze verwachtingen en behoeften te vervullen. En dit doen we op de manier die ons het beste ligt, vanuit onze kwaliteit dus.

Stel je voor: je houdt van orde en structuur. Wat doe je dan als het een chaos is? Juist, je gaat orde en structuur aanbrengen. Hierin ligt je kracht én je valkuil. Want als je teveel ordent en structureert dan bestaat het gevaar dat je te statisch wordt, te krampachtig vasthoudt aan orde en structuur om chaos te voorkomen. En anderen vinden dan misschien dat je je wat flexibeler kunt opstellen.

En stel je voor: je hebt als kwaliteit daadkracht. Dan vind je het belangrijk dat er besluiten worden genomen, zodat je verder kunt en actie kunt ondernemen. Als in je organisatie dan geen besluiten worden genomen, of het duurt heel lang, dan word je ongeduldig. Je gaat dan maar je eigen besluiten nemen, zodat je in ieder geval wat kunt doen. Of je gaat drammen, zeuren, trekken, duwen en hameren op een snelle besluitvorming. En dan vinden anderen jou dominant, autoritair of bazig.

Hoe herken je valkuilen?

Valkuilen herken je daarom vooral doordat anderen zich aan jou gaan ergeren en door de verwijten die je van anderen krijgt. Dit laten ze weten door jou in het beste geval feedback te geven en in het slechtste geval kritiek. Ook kunnen mensen je gaan ontlopen, zich aanpassen (ten koste van zichzelf), of ze raken geïrriteerd, worden boos of verdrietig door jouw gedrag. Valkuilen bestaan dus uit gedrag wat jij vertoont en wat anderen jou verwijten.

Verder herken je een valkuil aan alle woorden waar ‘te’ voor staat: te betuttelend, te bemoeizuchtig, te dominant, te chaotisch, te passief enz.

Hoe werken valkuilen nou als wegwijzers?

Zoals gezegd, zitten rondom je kwaliteiten waarden, criteria, verwachtingen en behoeftes die voor jou belangrijk zijn. Eén van de basisprincipes van NLP is: achter elk gedrag zit een positieve intentie. Ofwel achter elke valkuil zit een behoefte, een belangrijke waarde én een kwaliteit. Als jou iets wordt verweten, dan betekent dit vaak dat je een kwaliteit van jou aan het overdrijven bent of dat je aan een behoefte wilt voldoen. Neem nou de voorbeelden van hierboven:

• Te betuttelend of bemoeizuchtig betekent dat je te zorgzaam en te behulpzaam bent
• Te dominant betekent dat je teveel de leiding neemt, teveel daadkracht toont, of te besluitvaardig bent
• Te chaotisch betekent dat je te creatief of te flexibel bent
• Te passief betekent dat je te geduldig of te bedachtzaam bent waardoor je niet in actie komt

Als je behulpzaam bent, vind je het belangrijk dat mensen geholpen worden, dat er naar ze geluisterd wordt, dat je aandacht geeft aan mensen. Het betekent vaak ook dat je je goed kunt inleven in andere mensen, dat je empathisch bent. En als dit allemaal niet gebeurt dan raak je geïrriteerd, boos of verdrietig. Of je voelt je afgewezen en niet begrepen. Deze gevoelens zijn weliswaar vervelend, maar ze geven precies aan wat belangrijk is voor jou. En om te bereiken wat jij belangrijk vindt, ga je je kwaliteit overdrijven en kan je kwaliteit een valkuil worden. En als het een valkuil wordt, dan gaan anderen zich aan jou irriteren en jou verwijten maken.

Ontdek je kwaliteit achter je valkuil!

Je kunt, nu je dit weet, de verwijten van anderen op een andere manier gaan interpreteren, dan worden jouw valkuilen en de verwijten van anderen belangrijke wegwijzers voor jou. Dan laten ze je juist zien wat voor jou belangrijk is. En dan kun je nadenken hoe je anders kunt reageren op een verwijt, hoe je constructief kunt opkomen voor datgene wat belangrijk voor je is en hoe je kunt realiseren wat jij graag wilt, zonder in je valkuil te stappen. En dat is je uitdaging.