2 soorten angst

Twee soorten angst: pachad en yirah

Tara Mohr beschrijft in haar boek ‘Playing Big: Find Your Voice, Your Mission, Your Message’ twee soorten angst, namelijk pachad en yirah. Ze leerde deze Hebreeuwse woorden voor angst van Rabbi Alan Lew. De ene angst houdt je klein en de andere stelt je in staat om in je grootsheid te stappen.

Pachad is de angst voor je innerlijke criticus. Het is het deel dat denkt aan alle slechte dingen die kunnen gebeuren. Het is de geprojecteerde of ingebeeld angst.

Yirah is de angst die je voelt als je luistert naar je innerlijke mentor. Ik voelde mijn yirah bijvoorbeeld in de periode dat ik NLP deed en tegen mij werd gezegd dat ik hoogbegaafd en hoogsensitief was. Op dat moment wilde ik dat helemaal niet horen. Want ik had mijn hele leven juist mijn best gedaan om ‘normaal’ te zijn. Ik kon me ook niet voorstellen dat ik hoogbegaafd en hoogsensitief was. Veel later ben ik mij hierin meer gaan verdiepen en toen zijn heel wat kwartjes gevallen. En nu – als trainer, coach en spreker – is dit juist mijn kracht. Terwijl dit vroeger een valkuil was (mijn pachad), iets waar ik niet mee om kon gaan en waardoor ik mij vooral heb aangepast aan anderen.

Pachad

Pachad staat ook voor doodsangst, die de freeze-fight-flight reactie in werking zet. Op het moment dat er acuut gevaar dreigt, reageert je lichaam onmiddellijk met het aanmaken van de hormonen cortisol en adrenaline. Dit zorgt ervoor dat al je bloed naar je ledematen wordt gestuurd. Je hartslag gaat omhoog en je gaat sneller ademen. Je organen én je brein krijgen daardoor minder bloed (daarom word je vaak vergeetachtig als je het te druk hebt). Je lichaam maakt zich klaar voor drie soorten acties: freeze – fight – flight. Ofwel bevriezen, vechten of vluchten.

Waarom doet je lichaam dat?

Stel jezelf eens voor als oermens op de savanne. En er komt ineens een grote leeuw vanuit het struikgewas. Je eerste reactie is een schrikreactie. Je houdt je adem in en je adem zit vast in je borst of je keel. Dit is de freeze-respons, je bevriest; heel even staat alles stil. Afhankelijk van de situatie kun je stokstijf blijven staan, in de freeze-respons blijven, in de hoop dat de grote leeuw jou niet ziet. Dit zie je in de natuur ook terug bij dieren die zich dan voor dood houden in de hoop niet opgemerkt te worden. Het kan ook heel goed zijn dat die grote leeuw jou allang heeft gezien. Als bevriezen geen optie is, besluit je razendsnel wat de volgende stap is: vluchten of vechten. Vaak is onze tweede neiging om te vluchten, rennen voor je leven. Als vluchten niet meer lukt dan gaan we vechten voor ons leven. Om te kunnen vechten of vluchten maakt ons lichaam adrenaline en cortisol aan. Deze stoffen zorgen ervoor dat zoveel mogelijk bloed naar onze ledematen (armen, handen en benen) wordt gestuurd, zodat je heel hard kunt weg rennen of kunt vechten. Ze zorgen ervoor dat we super alert zijn en direct in actie kunnen komen. Iedereen kent voorbeelden van rampsituaties waarin bovenmenselijke prestaties worden geleverd om jezelf of anderen in veiligheid te brengen, of dat je heel snel en adequaat handelt en je kind nog net op tijd opvangt voordat het de trap afvalt.

Deze overlevingsangst is een gezonde angst

De freeze-flight-fight-respons wordt in gang gezet door de angst om dood te gaan, de angst om het niet te overleven. Het is dus een hele gezonde en belangrijke respons om ons lichaam te beschermen en in veiligheid te brengen. Het helpt ons te overleven onder bedreigende omstandigheden. En als we het hebben overleefd dan komen de adrenaline- en cortisolproductie tot normale waarden en komen we weer tot rust. Dus deze angst mag je omarmen en verwelkomen omdat ze ons leven redt.

Het gevaar van deze angst

Je lichaam beschermen is een gezonde reactie van ons lichaam. Echter bij de meeste dingen in ons leven is er geen sprake van werkelijk gevaar voor de dood. De angst die we dan voelen zit alleen in ons hoofd. Deze angst is een illusie en meestal niet gebaseerd op feiten. Deze angst noemen we de innerlijke criticus.

Voor je lichaam is angst gewoon angst. En alle stressgevoelens (ja écht alle) hebben als basis angst. En het lichaam maakt geen onderscheid tussen een grote tijger of je baas die jou op het matje roept, of de angst voor een financieel verlies, of de angst voor een sollicitatiegesprek, of de angst voor het geven van een presentatie, of de angst om te falen, of de angst om er niet bij te horen, of de angst om niet goed genoeg te zijn. Elke keer als je een stress-gedachte denkt en dus stress (angst) voelt, reageert je lichaam direct met aanmaken van adrenaline en cortisol.

2 Stappen om dit patroon te doorbreken

1. Ademen
   Dat je lichaam reageert op een stress-gedachte is een onbewust proces waar je geen invloed op hebt. Je kunt dit proces echter wel stopzetten! Hoe? Door te ademen. Zodra je een stress-gedachte denkt haal je diep adem. Want deze gedachte bestaat alleen in je hoofd en is niet direct levensbedreigend. En door laag in je buik te ademen start je een net zo onbewust proces in je lichaam als de angst. Laag en rustig ademen is voor je lichaam een signaal van ontspanning en veiligheid. Dus zodra je diep ademhaalt komt je lichaam tot rust en zal de aanmaak van cortisol en adrenaline direct stoppen. Dan ben je onmiddellijk terug in het hier en nu en kun je weer helder denken.
2. Zie je angsten onder ogen
   Door te ademen is je aandacht terug in het hier en nu. Laat dan de angst toe, druk het niet weg. Juist door de angst ze aan te kijken, door de angst uit te spreken terwijl je bewust in het hier en nu bent, verliest de angst zijn kracht. Geef de angst een plaats en kijk wat er onder de angst zit. Want je angst heeft een positieve intentie. Die wil jou beschermen. Deze angst wil voorkomen dat je niet in zeven sloten tegelijk loopt, deze angst wil voorkomen dat je afgewezen wordt, ze wil voorkomen dat je door de mand valt of faalt. Dus bij elke stress-gedachte haal je diep adem. Je bedankt je angst voor zijn positieve intentie. Je kunt tegen de angst zeggen dat je nu volwassen bent, dat je over veel kwaliteiten en ervaring beschikt en dat je het prima aan kunt.

En zo maak je je angst tot je voordeel

Het begint met bewustzijn. Door je bewust te zijn, dat als je een stress-gedachte denkt, je weet dat deze angst alleen in je hoofd bestaat. De angst bestaat niet echt en is al helemaal niet levensbedreigend. Dan ga je ademen. En terwijl je ademt, dan weet je, dat juist doordat je angst voelt;

• dat je bezig bent om uit je comfortzone te treden
• dat je op het punt staat te doen wat jij wilt, ongeacht wat anderen ervan zeggen
• dat je jouw hart volgt en niet wilt voldoen aan de verwachtingen van een ander
• dat je je patronen aan het doorbreken bent en zichtbaar wilt zijn zoals je werkelijk bent
• dat je een uitdrukking wilt zijn van wie jij werkelijk bent, ongeacht wat de ander van jou denkt

En hoe mooi is dat! Je innerlijke criticus is dus een belangrijk signaal dat je uit je comfortzone stapt en je eigen keuzes wilt maken.

Yirah

Yirah heeft te maken met de spanning die bij opwinding en enthousiasme hoort. Dit is het gevoel dat ontstaat als we uit onze comfortzone willen treden, als je iets nieuws wilt doen. Bij nieuwe ontwikkelingen, nieuwe (out-of-the-box) ideeën, nieuwe uitdagingen. Of op het moment dat je je meer zichtbaar wilt maken. Het is dezelfde opwinding die je voelt als je iets heel spannends gaat doen zoals bungee-jumpen, parachutespringen of in een achtbaan zit. Vaak gaan gillen en plezier dan samen. De angst die bij yirah hoort kun je dus verwelkomen. Want deze angst geeft je energie, inspiratie en enthousiasme. In tegenstelling tot de angst van de innerlijke criticus die bij pachad hoort, die zorgt ervoor dat je in paniek raakt, je kleiner maakt dan je werkelijk bent.

Angst verdwijnt niet

Zowel pachad als yirah zullen nooit uit je leven verdwijnen. Hoe groots of hoe succesvol je ook bent. Deze angsten komen bij elke nieuw stap in je leven om de hoek kijken. Het heeft dus geen zin om tegen deze angst te vechten of het te onderdrukken. Het enige wat je kunt doen is de angst toelaten en contact te maken met de positieve intentie die daaronder ligt. Want als je de angst wegdrukt of je laat leiden door angst, dan blijf je klein en durf je niet te doen wat je graag zou willen.

Leer onderscheid te maken tussen pachad en yirah. En leer de yirah-angst te verwelkomen en te gebruiken als motor om te doen wat je graag wilt. De belangrijke sleutels zijn hierbij:

• ademen
• helemaal in het hier en nu zijn
• bewustwording en alertheid

Het begint met ademen. Want door te ademen doorbreekt de stress-respons van ons lichaam. Door te ademen kom je weer tot rust én in het hier en nu waardoor je weer helder kunt denken. Vanuit die helderheid  kun je rustig op je angst reageren. De positieve intentie van je angst erkennen. En dan de angst omzetten in energie om te handelen in plaats van te verstijven.

Meditatie

Meditatie is een heel mooi hulpmiddel om te ademen, in het hier en nu te komen en bewust te zijn. Ik vind het heel belangrijk om training en meditatie te combineren. Zo train je je bewuste en onbewuste tegelijkertijd en maak je je onbewuste bewust. Want je onbewuste is verantwoordelijk voor 99% van ons doen en laten. Slechts 1% is bewust. Als je alleen je bewuste traint mis je een belangrijk stuk van je eigen capaciteit. Juist door het combineren van bewuste training en meditatie om contact te maken met je onbewuste wordt training veel effectiever.

Wil jij meer rust, meer energie en minder stress?
Wil je meer contact hebben met je hart en leiden vanuit je ware essentie?

Vraag hier je gratis groei gesprek aan >>